Scheiden, hoe moet dat?

17/01/2025

Het besluit om te scheiden is een van de meest ingrijpende en emotionele beslissingen die een koppel kan nemen. Het betekent het einde van een belangrijk hoofdstuk en opent de deur naar een periode van onzekerheid en juridische uitdagingen. Vragen als “Wat zal er op me afkomen?”, “Wat zijn mijn rechten?” en “Hoeveel kost zo'n scheiding?” zijn slechts enkele van de vele zorgen die door het hoofd van een scheidend koppel spoken. In dit artikel gaan we dieper in op deze vragen en bieden we inzicht in hoe een rechtsbijstandverzekering in deze context kan helpen.

Waar moet ik beginnen?

Scheiden is nooit leuk. Zowel niet voor diegene die de beslissing genomen heeft, als voor diegene die ze ondergaat. Het maakt een hoop emoties los van verdriet, schuldgevoel en teleurstelling. Elkaar tijd geven om met deze emoties om te gaan en de beslissing te aanvaarden is een eerste en belangrijke stap.

Eens de gemoederen wat bedaard zijn, wordt het tijd om aan de praktische zaken te denken. Zo dient er een keuze gemaakt te worden over welke procedure het voormalige koppel zal volgen.

Hier zijn 2 mogelijkheden:

1) Echtscheiding door onderlinge toestemming:

Scheiden moet niet altijd leiden tot een strijd voor de rechtbank. Het is veel eenvoudiger en voordeliger om samen tot een akkoord te proberen komen. Als de dialoog nog mogelijk is, is het dus beter om onderling (eventueel met de hulp van een bemiddelaar) afspraken te maken over de financiële, materiële en familiale zaken.

Deze afspraken moeten vervolgens worden vastgelegd in een regelingsakte en een familierechtelijke overeenkomst. De procedure wordt opgestart door het indienen van een verzoekschrift bij de rechtbank van eerste aanleg. Als de rechtbank de voorwaarden en formaliteiten goedkeurt, wordt de echtscheiding uitgesproken. Dit is vaak louter een administratief verhaal en gebeurt meestal zonder dat men persoonlijk voor de rechtbank moet verschijnen. De hele procedure van indienen van het verzoekschrift tot uitspraak van de echtscheiding duurt gemiddeld zo’n 3 tot 4 maanden.

2) Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting:

Geraakt men er samen echt niet uit en is het niet mogelijk om onderling tot bepaalde afspraken te komen? Dan kan er gekozen worden om elk individueel een advocaat aan te stellen en zal de rechtbank op basis van de situatie een uitspraak doen. In dit geval moet het scheidend koppel eerst aan de rechtbank kunnen bewijzen dat het huwelijk onherstelbaar ontwricht is.

Dit kan op 3 verschillende manieren:

Op basis van bovenstaande elementen kan de rechter dan een echtscheiding uitspreken.
In afwachting van deze uitspraak kunnen er door de rechtbank voorlopige maatregelen worden vastgelegd m.b.t. het gezamenlijk vermogen, de regeling rond de kinderen, enz. Al deze maatregelen (behalve de maatregelen in verband met eventuele kinderen) gelden dan tot de echtscheidingsprocedure achter de rug is en zijn dus tijdelijk.

Dat houdt in dat eens de echtscheiding door de rechter is uitgesproken, de gevolgen ervan nog geregeld dienen te worden. Zo zal er bijvoorbeeld nog beslist moeten worden wie in de echtelijke woning mag blijven wonen, hoe de goederen verdeeld worden, wie welke lasten moet betalen, enzovoort. Dit is de zogenaamde vereffening-verdeling van de huwgemeenschap. Dit gebeurt door een notaris onder toezicht van de rechtbank en eventueel de bijstand van een advocaat. Kort samengevat: ook al is de scheiding wel definitief op papier, in de praktijk kan dit wel nog even doorgaan, zeker als men niet overeenkomt.

Welke zaken moeten geregeld worden?

Zoals hierboven vermeld, moeten er bij een scheiding (al dan niet voor de rechtbank) bepaalde afspraken worden vastgelegd. Zo zullen onder andere volgende zaken geregeld moeten worden:

Afhankelijk of beide partijen vooraf tot een akkoord kunnen komen over bovenstaande zaken zal de ene of de andere procedure (onderlinge overeenstemming of onherstelbare ontwrichting) gevolgd kunnen worden.

Wat kost zo’n scheiding?

Hoeveel een scheiding kost, hangt af van de procedure die gekozen wordt, evenals van de complexiteit van het dossier en de voorbereidingen die men al dan niet zelf kan maken. Zo kunnen er bijvoorbeeld kosten worden aangerekend door de bemiddelaar, advocaat en notaris m.b.t. de scheidingsovereenkomst of ouderschapsovereenkomst, de notaris als er een woning wordt ingekocht door een van beide partijen, de rechtbank, enz.

Men zou kunnen stellen dat er voor een scheidingsprocedure in onderlinge toestemming ongeveer een € 1000 tot € 2000 geteld moet worden. Al is de effectieve kostprijs moeilijk te bepalen aangezien dit zal afhangen van de advocaat en notaris die gekozen werd. Algemeen kan er wel van worden uitgegaan dat een procedure echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting duurder zal uitkomen dan een procedure echtscheiding door onderlinge toestemming. Dit aangezien er bij onherstelbare ontwrichting advocaten aan te pas komen en de rechtbank zich over de zaak moet uitspreken. De financiële gevolgen van een scheiding worden dus vaak bepaald door of men al dan niet zelf (zonder procedure voor de rechtbank) tot bepaalde afspraken kan komen.

Kan ik me hiervoor verzekeren?

Absoluut. Men kan zichzelf beschermen tegen de juridische kosten van een scheiding door een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten. Met deze verzekering krijgt men niet alleen financiële bescherming, maar ook juridische bijstand gedurende het hele scheidingstraject, waardoor de kosten aanzienlijk verminderd kunnen worden of zelfs volledig gedekt zijn.

Concreet betekent dit dat men met een rechtsbijstandverzekering kan genieten van begeleiding en advies gedurende de hele procedure. Er kan een bemiddelaar worden aangesteld om het gesprek met de ex-partner te vergemakkelijken en alzo tot een onderling akkoord te komen. Mocht dit niet lukken, dan dekt het, binnen de grenzen van je contract en rekening houdend met de interventieplafonds, de kosten die nodig zijn om het geschil voor de rechtbank op te lossen, zoals de kosten van een advocaat en de kosten van de gerechtelijke en buitengerechtelijke procedures.

Het is echter belangrijk om te vermelden dat deze verzekering vooraf moet zijn afgesloten, meer bepaald voordat men daadwerkelijk besluit te scheiden. Er geldt namelijk een wachttijd van 36 maanden voordat er beroep kan worden gemaakt op de tussenkomst inzake echtscheiding. Daarnaast dekt ARAG enkel de eerste echtscheiding gedurende de loop van het contract en is er geen dekking voor eventuele procedures met betrekking tot feitelijk samenwonen. Meer informatie kan op onze website www.arag.be worden teruggevonden.

Bronnen:
- Scheidingsprocedures (Familierecht Vlaanderen) (n.d.)
- Veelgestelde vragen over scheiding (Familierecht Vlaanderen) (n.d)
- Echtscheiding door onderline roestemming (Vlaanderen.be) (n.d.)
- Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting (Vlaanderen.be) (n.d.)
- Scheiden is vooral afspraken maken (Tijd.be) (26/08/23)
- Trouwen. Financiële gevolgen van de keuze van een huwelijksstelsel (Wikifin) (29/04/2024)